Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі азаматтарға өз атына алаяқтық жолмен рәсімделген кредит анықталған жағдайда қандай әрекет жасау керектігін егжей-тегжейлі түсіндіретін ресми нұсқаулық жариялады. Құжатқа сәйкес, процесс бірнеше негізгі кезеңнен тұрады.
Бірінші қадам – банкке немесе МҚҰ-ға дереу хабарласу
Азамат несие ұйымына дереу қоңырау шалып немесе жазбаша түрде хабарласып, мыналарды талап етуі тиіс:
- картаны, шотты және мобильді қосымшаны бұғаттау;
- жүгіну фактісін тіркеу.
Екінші қадам – полицияға өтініш беру
Өтініш eGov, eOtinish арқылы немесе жеке барып беріледі. Онда кредиттің рәсімделген күні, сомасы және қаржы ұйымының атауы көрсетіледі.
Сонымен қатар полицияға барлық дәлелдемелер (SMS, алаяқтардың нөмірлері, хат-хабарлар, үзінді-көшірмелер) қоса тапсырылады.
Үшінші қадам – процестік құжаттарды алу
Полиция келесі құжаттардың бірін береді:
- жәбірленуші деп тану туралы қаулы (ҚПК 71-бабы), немесе
- қылмысқа ықпал еткен мән-жайларды жою жөнінде шаралар қабылдау туралы ұсыныс (ҚПК 200-бабы).
Бұл құжаттар кредиторға жіберіледі. Ол пайыз есептеуді және қарызды өндіріп алуды уақытша тоқтатуға мүмкіндік береді.
Төртінші қадам – есептеулердің тоқтатылғанын тексеру
Кредитор полиция құжатын алғаннан кейін 3 күн ішінде:
- пайыздар мен айыппұлдарды есептеуді тоқтатуға;
- берешекті өндіріп алу және талап-арыз жұмысын уақытша тоқтатуға міндетті.
Бесінші қадам – кредитор шара қолданбаса, Агенттікке шағым беру
Егер банк немесе МҚҰ 3 күн ішінде талаптарды орындамаса, азамат eOtinish порталы арқылы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігіне шағым жібереді.
Шағымға:
- кредитордың бас тартуы,
- полицияның процестік құжаты тіркелуі керек.
Кредитті есептен шығару тәртібі
1. Соттан тыс есептен шығару (банк/МҚҰ кінәлі болса)
Кредит тек келесі бұзушылықтар расталған жағдайда ғана сотсыз есептен шығарылады:
Маңызды заңбұзушылықтар:
1. Онлайн-кредит рәсімдеу кезінде биометриялық идентификация болмауы.
2. Клиент қарыз алудан ерікті түрде бас тартқанын растағанына қарамастан кредиттің рәсімделуі.
3. Жас шектеулерін бұзу – бөлімшеде жеке куәлікпен рәсімдеу кезінде клиенттің келісімінсіз 21 жасқа толмаған немесе 55 жастан асқан адамға кредит рәсімделуі.
4. Онлайн-кредит 150 АЕК-тен жоғары болса (банктер), 75 АЕК-тен жоғары болса (МҚҰ), бастапқы несие ретінде рәсімделуі.
5. «Шешім қабылдау кезеңінің» сақталмауы:
- 150–255 АЕК сомасына – 8 сағат бұрын,
- 255 АЕК-тен жоғары – 24 сағат бұрын,
- 75 АЕК-тен жоғары микрокредит – 24 сағат бұрын берілуі.
Бұл шектеулер азамат бір күнде бірнеше кредит рәсімделген жағдайда да қолданылады.
Қажеттілер
- Жәбірленуші деп тану туралы қаулы, немесе
- Полицияның ҚПК-200-бабы бойынша ұсынысы.
Кредитордың міндеті
Құжаттарды алғаннан кейін 3 жұмыс күні ішінде:
- берешекті есептен шығарады;
- кредиттік тарихты түзетеді;
- ұсталған қаражатты қайтарады.
2. Сот арқылы есептен шығару
Егер несие ұйымының кінәсі анықталмаса, бірақ полиция алаяқтықты растаған жағдайда, іс сотқа жіберіледі.
Сот:
- кредиттің алаяқтық жолмен рәсімделгенін анықтайды;
- банк/МҚҰ тарапынан бұзушылық барын растайды.
Сот шешімі күшіне енгеннен кейін кредитор 10 жұмыс күні ішінде:
1. Берешекті толық есептен шығарады.
2. Клиентке барлық ұсталған соманы қайтарады.
3. Кредиттік тарихты қалпына келтіреді.
Маңызды
- Полицияның процестік құжатынсыз немесе сот шешімінсіз кредит есептен шығарылмайды.
- Есептен шығару тек заңнамалық талаптар бұзылған жағдайда мүмкін.
- Кредитор талапты орындаудан бас тартса, азамат Агенттікке eOtinish арқылы шағым түсіре алады.
