Халықаралық Валюта Қорының болжамы бойынша, 2025 жылы мемлекеттік борыштың әлемдік деңгейі ЖІӨ-нің 94,7%-ын құрайды. Мемлекеттік борыш пен ЖІӨ-нің жаһандық арақатынасы бір жылда 2,3 пайыздық пунктке өсті, дегенмен 2020 жылғы «коронавирустық дағдарыс» кезіндегі ең жоғары 98,7% көрсеткішінен төмен болып отыр. Жеке елдер бойынша айтарлықтай айырмашылық байқалады: қытайлық Макао (0,0%) және Лихтенштейн (0,5%) елдеріндегі дерлік нөлдік борыштан бастап, Жапонияда (229,6%) және Суданда (221,5%) ЖІӨ-ден бірнеше есе асып түсетін көрсеткіштерге дейін барады, деп жазады finprom.kz.
Жапония борыш пен ЖІӨ-нің таңғажайып арақатынасымен (229,6%) анти-көшбасшы болып табылады, бұл халықтың қартаюын, сондай-ақ ондаған жылдар бойы жүргізілген фискалдық ынталандыруды көрсетеді. Бұл кезде мемлекет экономикалық өсуді қолдау үшін шығыстарды белсенді ұлғайту немесе салықтарды төмендету саясатын жүргізді, нәтижесінде борыш уақыт өте келе ЖІӨ-ден де тезірек өсе бастады.
Одан кейін көпжылдық қақтығыстар мен гиперинфляциядан экономикасы құлдыраған Судан тұр. ЖІӨ-ге шаққандағы мемлекеттік борыш деңгейі 175,6% құрайтын Сингапурды атап өткен жөн. Бұл әлемдегі үшінші ең үлкен көрсеткіш болғанымен, ол бюджет тапшылығымен немесе шығындарды жабу қажеттілігімен байланысты емес. Сингапур Үкіметі ақша жетіспеушілігінен емес, инвестициялау және ел ішіндегі қаржы ағындарын басқару мақсатында қарыз алады. Нәтижесінде, номиналды түрде мемлекеттік борыш үлкен, бірақ құны қарыз мөлшерінен асатын активтермен қамтамасыз етілген.
Мемлекеттік борыш деңгейі жоғары басқа елдерге Грекия (146,7%), Бахрейн (142,5%), Италия (136,8%), Мальдив (131,8%), АҚШ (125%), Сенегал (122,9%) және Франция (116,5%) кіреді.
Қазақстан ЖІӨ-нің 24,8% көрсеткішімен әлемде 25-ші орында тұр, бұл орташа әлемдік деңгейден төмен және салыстырмалы түрде төмен борыш жүктемесін көрсетеді. Өзбекстанда және Қырғызстанда мемлекеттік борыш деңгейі жоғары: тиісінше 31,1% және 37,8%. Ресейде және Тәжікстанда керісінше, көрсеткіштер төмен: тиісінше 22% және 23,1%. Ал Түрікменстан тіпті ең төмен мемлекеттік борыш деңгейі бар бес елдің қатарына кіреді: ЖІӨ-нің бар болғаны 3,9%.
2025 жылы әлемдік мемлекеттік борыш 111 трлн долларға жетеді деп бағаланып отыр. Ең үлкен мемлекеттік борышы бар елдер – АҚШ (38,3 трлн доллар) және Қытай (18,7 трлн доллар), олардың көлемдері жиынтығында бүкіл жаһандық борыштың жартысынан сәл астамын құрайды.
Қазан айынан бастап АҚШ-та бюджетті бекітудегі проблемаларға байланысты ұзаққа созылған «шатдаун» жалғасуда, бұл мемлекеттік борыш лимитін көтерумен байланысты, нәтижесінде 1,2 млн-нан астам мемлекеттік қызметкер ақысыз демалысқа кетті немесе жалақысыз жұмыс істеп жатыр. Қазан айының соңында АҚШ мемлекеттік борышы 38 трлн доллардан асып кетті.
Қытайдың мемлекеттік борышының мөлшері жақындап қалды, бірақ әлі де елде бір жыл ішінде өндірілген жалпы экономикалық өнім көлемінен аз болып қалды. ХВҚ бағалауы бойынша, 2025 жылы ол ЖІӨ-нің 96,3%-ын құрайды.
Одан кейін Жапония (9,8 трлн доллар), Ұлыбритания (4,1 трлн доллар), Франция (3,9 трлн доллар) және Италия (3,5 трлн доллар) тұр. Бұл дамыған экономикалар ұзақ уақыт бойы доллармен де, елдердің өз ЖІӨ-не қатысты д .жоғары борыш жүктемесін көтеріп келеді.
Қазақстанда Орталық Азия елдері арасында ең үлкен жалпы мемлекеттік борыш бар: 74,4 млрд доллар. Одан кейін Өзбекстан (42,8 млрд доллар), Қырғызстан (7,6 млрд доллар), Тәжікстан (3,7 млрд доллар) және Түрікменстан (2,8 млрд доллар) тұр. Салыстыру үшін: көрші Ресейдің мемлекеттік борышы 586,9 млрд долларды құрайды. Бұл ретте, өңірдегі мемлекеттік борыш деңгейі ЖІӨ-нің 40%-ынан аспайды, бұл осы борыш жүктемесін әлемдік стандарттар бойынша орташа етіп отыр.
